Oyun Nedir? Ne İşe Yarar?
"Oyun terapisinin temelinde, oyunun çocuğun kendini ifade etmesinin doğal bir yolu olduğu gerçeği yatar.”
Virginia M. Axline, Oyun Terapisi Kitabı
Oyun, çocukların yetişkin-çocuk ilişkileri kurması ve dürtüsel kontrollerini sağlaması için kritik öneme sahip neden-sonuç odaklı düşünmeyi geliştirmesi, stresli deneyimlerin üstesinden gelmesi ve sosyal becerileri öğrenmesi için gelişimsel olarak en uygun ve en güçlü araçtır (Chaloner, 2001).
Oyun aynı zamanda, sinir hücreleri arasındaki bağlantıların oluşumu yoluyla beyni uyararak gelişimi destekler. Bununla birlikte oyun; çocuğun duygularla iletişim kurmasına, düşünmesine, yaratıcılığına ve problem çözmesine olanak sağlar. Böylece çocuğun dil becerilerini ve buna bağlı olarak da sosyal yeteneklerini geliştirmesine yardımcı olur.
Ek olarak, oyun oynamak çocuğunuzun aile kurallarını, ondan ne beklenildiğini ve toplumda nasıl davranması gerektiğini öğrenmesine de katkı sağlar. Ayrıca oyun oynamak çocukların problem çözme becerilerini geliştirerek yeni deneyimlerin ve kaygıların üstesinden gelebilmelerini sağlar. Bu noktada çocuğa güç ve kontrol hissi verir. Bunun sonucunda da çocuğun özgüven ve başarı hissini geliştirmesine yardımcı olur (Drewes, 2005).
Oyun Terapisi Nedir? Nasıl İlerler?
Oyun ve oyuncaklar aracılığı ile çocukların kendilerini ve ihtiyaçlarını ifade etmelerine yoğunlaşan özel terapi türüne “oyun terapisi” denir. Oyun terapisi, çocukların bilişsel ve sosyal becerilerini, duygu ve düşüncelerini oyun ile ortaya koymalarını amaçlar. Oyun terapisti ise çocuğun ortaya koyduğu oyun dünyasına onunla birlikte girerek, çocuğun oyun dilini konuşur. Terapi sürecinin sonunda çocukların yaşadıkları duygusal sıkıntıları gidermeleri ve sağlıklı gelişimlerine ulaşmaları hedeflenir.
Çocuk; terapi odasının güvenli ve duygusal açıdan destekleyici ortamında, doğrudan yüzleşmek ve konuşmak için çok korkutucu ya da kaygı yaratıcı olabilecek endişeleri ve sorunları, bunların duyulmasına ve anlaşılmasına yardımcı olabilecek bir terapistin varlığında oynayarak ortaya koyabilir.
Çocuk merkezli oyun terapisi, çocukların dayanıklılıklarına ve büyümeye, gelişmeye ve iyileşmeye dair doğuştan gelen bir kapasitelerinin olduğuna inanır. Bu yöntem 2.5 ile 12 yaş arasındaki depresyon, takıntılar, kaygı bozuklukları, cinsel ve fiziksel istismar, travma, boşanma, mükemmeliyetçi tutumlar, alt ıslatma, mastürbasyon, yemek, uyku gibi duygusal ve davranışsal problemler yaşayan çocukların iç dünyasını anlamak, duygusal problemleri ile başa çıkmasını sağlamak, yaşadığı sıkıntılara alternatifler ve çözümler üretmek hedefler.
Oyun terapisi, çocukların yetişkinler gibi kendi duyguları hakkında konuşamamasından dolayı, çocuğun duygusal dünyasına ulaşmak için kullanılan etkili bir yöntemdir. Özel hazırlanmış ve simgesel anlamları bulunan oyuncaklarla dolu bir odada terapist, çocuğun yarattığı oyuna ortak olur. Bu oyuncaklar çocuğun duygusal ihtiyacını temsil ederler. Travma yaşayan çocukla rol oyunları oynanarak bu zor deneyimleri tekrar canlandırılır. Çocuk, kızgınlık, öfke, üzüntü ve hayal kırıklıklarını ifade etme şansı bulur.
Duygusal zorluklar yaşayan, uyum ve davranış sorunları gösteren çocuklara uygulanır. Çocukların doğal oyun ortamlarında kendilerini ifade etmesine dayanır. Bu olumsuz deneyimlere terapistle kurduğu güven verici ilişki ışığında tekrar yaklaşılır ve sorunlarla ilgili anlayış ve rahatlığa ulaşılmaya çalışılır.
Travmalarda Oyun Terapisi Süreci
Çocuk, kendini oyuncaklarla ifade ettikçe yaşadığı duyguları dışa vurmaya başlar ve gerginlik vücudunu terk edebilir. Rahat iletişim kurabilir, ilişkilerinde daha aktif hale gelebilir. Sinir ve stresin yerini, ilgi ve sosyal gelişimlerine daha uygun hisler alabilir. Terapide öğrendiği davranışları yavaş yavaş günlük hayatına taşır ve iyileşme sürecine aktarabilir.
Kurduğu oyunu oynarken terapistin yönlendirmesiyle hayatında kendi yaşına uygun bir hakimiyet kurabilir. Yaşadığı travmayı oyunda tekrar canlandırarak dış bir gözle bakarak yükünü hafifletebilir.
Terapist, çocuğa onda bu duyguları yaratan olayların yaşandığı çevresi üzerinde kontrole sahip olduğu hissini fark ettirebilir. Kontrol edebildiği olaylar üzerinde kendini daha güçlü hissedebilir.
Oyun Terapisinde Hangi Oyuncaklar Yer Alır?
Oyuncaklar, çocuğun kelimeleri, oyun da dili haline gelir (Landreth 1991).
- Mutfak malzemeleri
- Tamir aletleri
- Müzik aletleri
- Oyuncak ev aletleri
- Kukla ve peluş bebekler
- Oyun hamurları
- Yapı inşa malzemeleri
- Legolar
Oyun terapisi çocukların
* Yaşadıkları dünya hakkında öğrenmelerine,
* Duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine,
* Zihinsel ve fiziksel becerilerini geliştirmelerine,
* Etkili sosyal beceriler geliştirmelerine,
* lişkilerde güçlü bağlar kurabilmelerine yardımcı olur.
Ayça İyigün Telci
Uzm. Psikolog
Mucit Panda Blog İçeriğidir.
